Wanneer: woensdag 18 december, om 20.00 uur
Waar: Titus Brandsma Memorial, Stijn Buysstraat 11, Nijmegen 
Verzorgd door: Dante Nijmegen (drs. Christian Kicken, het Klassiek Verbond)

Oudheden voor het Italiaanse Rijk. Nederlands en Belgisch erfgoed in de Mostra Archeologica (1911) en Mostra Augustea della Romanità (1937-1938) te Rome

Replica’s van archeologische objecten in gips worden al eeuwenlang gebruikt. Aanvankelijk vooral door verzamelaars en kunstenaars, maar rond het begin van de 20ste eeuw begonnen makers van archeologische tentoonstellingen zulke kopieën ook te gebruiken om een historisch onderwerp zo ‘volledig’ mogelijk te schetsen. Ter ere van het 50-jarige bestaan van Italië vond in 1911 een Mostra Archeologica (Archeologische Tentoonstelling) plaats in Rome, waar een groot aantal gipskopieën van bekende oudheden uit binnen- en buitenland samen te zien waren. Zo probeerden de Italiaanse organisatoren duidelijk te maken welke gunsten van cultuur en beschaving de Romeinse ‘voorouders’ hadden verleend aan andere gebieden die ooit onderdeel waren van het Romeinse Rijk. Tegelijkertijd wilde men laten zien wat voor een gunsten de Italiaanse ‘nazaten’ konden verlenen aan nieuwe kolonies in Afrika. Dezelfde gipsencollectie werd dan ook opnieuw gebruikt voor de Mostra Augustea della Romanità (Augusteïsche Tentoonstelling van de Romeinsheid) in 1937-1938, ditmaal ter ondersteuning van de idealen van het fascistische regime in Italië.

In de lezing staat centraal welke oudheden uit Nederland en België als kopie onderdeel werden van deze politieke geschiedenis. Wat voor een verhaal moest een Romeinse infanteriehelm uit Nijmegen vertellen aan de bezoeker in 1911, en welke les moesten (met name) Italiaanse vrouwen in 1937-1938 trekken uit reliëfs in een Romeinse askist die toen drie jaar eerder in het Limburgse Simpelveld was ontdekt? En belangrijker: wat vond men daar in de Lage Landen eigenlijk van?

Christian Kicken is promovendus Romeinse archeologie bij het Radboud Institute for Culture & History, waar hij onderzoek verricht naar de ontwikkeling van Romeinse infrastructuur in het noorden van het Romeinse Rijk. Deze lezing komt voort uit zijn onderzoek voor de cursus Excavating National Pasts, georganiseerd door het Koninklijk Nederlands Instituut Rome (KNIR) en OIKOS, onderzoeksschool voor oudheidstudies.

Wanneer: woensdag 20 november 2024, om 20.00 uur
Waar: Boekhandel Roelants, Van Broeckhuysenstraat 34 – Tweede Walstraat 7
Verzorgd door: Dante Nijmegen

Interview met de Italiaanse schrijfster Maddalena Vaglio Tanet over haar boek Tornare dal bosco / Ballade van het bos.

Ballade van het bos (meridiaanuitgevers.com). Interview wordt gehouden door onze voorzitter Carla Rita Palmerino.

1970, een stadje aan de voet van de Alpen in Piëmont. Een juf op een basisschool vertrekt van huis, maar in plaats van naar school gaat ze het bos in. In de krant leest ze dat een van haar leerlingen uit een raam in de beek is gesprongen en is overleden. De juf verdwijnt en dagenlang volgt men de zoektocht met ingehouden adem.

Degene die haar vindt is een eenzaam kind, Martino: de vrouw hallucineert, heeft honger en wordt overmand door schuldgevoelens. Martino voelt aan dat ze nog niet klaar is om terug te keren naar de wereld en bezoekt haar in het geheim, brengt haar eten en praat met haar. En toch is hij verscheurd, omdat hij weet dat de familie van de lerares wanhopig naar haar op zoek is…

Ballade van het bos is gebaseerd op een waargebeurd verhaal, gedocumenteerd door krantenartikelen en familieherinneringen. De roman stond op de longlist voor de Premio Strega 2023, een eer die slechts zeer weinig debuutromans ten deel valt.

Lezing in het Nederlands en in het Italiaans

Wanneer: dinsdag 15 oktober 2024, om 20.00 uur
Waar: Lutherse kerk, Prins Hendrikstraat 79, 6521 AX Nijmegen 
Verzorgd door: Dante Nijmegen (door Christiaan Caspers)

Lezing over Edipo Re en Medea van Pier Paolo Pasolini, twee films gebaseerd op oud-Griekse toneeldrama’s.

Met zijn radicale politieke opvattingen, openlijk uitgedragen homoseksualiteit en flamboyante levensstijl was dichter, romanschrijver, theatermaker en filmregisseur Pier Paolo Pasolini een controversiële figuur in het naoorlogse Italië.

FILMS
In deze lezing bespreekt Christiaan Caspers twee hoogtepunten uit Pasolini’s filmografie: Edipo Re en Medea. Beide films zijn adaptaties van oud-Griekse toneeldrama’s, maar tegelijkertijd veel meer dan dat: met hun eigenzinnige structuur, bijzondere beeldtaal, karige dialogen en opmerkelijke locaties situeren ze zich midden in de veelbewogen jaren ’60-’70 en in Pasolini’s eigentijdse oeuvre.

Christiaan Caspers studeerde Grieks en Latijn aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 2011 op een proefschrift over de Griekse Tragedie. Hij doceert sinds 2010 aan het Murmelliusgymnasium te Alkmaar, alsmede aan de universiteiten van Nijmegen en Amsterdam.

Lezing in het Nederlands